प्रथम फक्त गणेशाचीच पूजा का करावी?

प्रथम फक्त गणेशाचीच पूजा का करावी?

हिंदू धर्मात, कोणतेही शुभ कार्य सुरू करण्यापूर्वी, गणेशाची पूजा करणे आवश्यक मानले जाते, कारण त्यांना विघ्नहर्ता आणि रिद्धी-सिद्धी म्हणतात. त्यांचे स्मरण, ध्यान, जप, पूजा केल्याने मनोकामना पूर्ण होतात आणि अडथळे नष्ट होतात. ते द्रुत-आनंद देणारी बुद्धी आणि वास्तविक प्रणव स्वरूपाचे अधिष्ठाता देवता आहे.

प्रत्येक शुभ कार्यापूर्वी ‘श्री गणेशाय नमः’ चा उच्चार करून त्यांच्या स्तुतीमध्ये हा मंत्र उच्चारला जातो.

वक्रतुण्ड महाकाय सूर्यकोटि समप्रभ।
निर्विघ्नं कुरु मे देव सर्वकार्येषु सर्वदा॥

गणेश ही विद्येची देवता आहे. ध्यानात उच्च दर्जाची दूरदृष्टी असावी, योग्य-अयोग्य कर्तव्य आणि उचित-अनुचित ओळखता यावे, म्हणूनच सर्व शुभ कार्यात गणेशाची पूजा करण्याचा कायदा करण्यात आला आहे.

गणेशाची प्रथम पूजा का केली जाते यामागील पौराणिक कथा पुढीलप्रमाणे आहे.

पद्मपुराणानुसार सृष्टीच्या प्रारंभी कोणाला पहिला उपासक मानावा असा प्रश्न निर्माण झाला तेव्हा सर्व देवता ब्रह्माजींकडे गेल्या. ब्रह्माजी म्हणाले की, जो प्रथम पृथ्वीभोवती फिरतो, त्याची प्रथम पूजा केली जाईल. यावर सर्व देवतांनी आपापल्या वाहनांवर आरूढ होऊन परिक्रमेला निघाले. गणेशाचे वाहन उंदीर असून त्याचे शरीर स्थूल असल्याने अशा स्थितीत तो प्रदक्षिणा कसा करणार? ही अडचण देवर्षी नारदांनी सोडवली, नारदांनी त्यांना सुचवलेल्या उपायानुसार गणेशाने भूमीवर ‘राम’ नाव लिहून सात परिक्रमा केल्या आणि प्रथम ब्रह्माजींकडे पोहोचले. तेव्हा ब्रह्माजींनी त्यांना प्रथम उपासक म्हटले. कारण ‘राम’ हे नाव साक्षात श्रीरामाचे रूप आहे आणि संपूर्ण विश्व केवळ श्रीरामातच सामावलेले आहे.

शिवपुराणातील दुसर्‍या कथेनुसार, एकदा सर्व देवता भगवान शंकराकडे या प्रश्नासह आल्या की त्यांचे प्रमुख म्हणून कोणत्या देवतेची निवड करावी. भगवान शिवाने प्रस्तावित केले की जो कोणी प्रथम पृथ्वीची तीनदा प्रदक्षिणा करेल आणि कैलासात परत येईल तो अग्रपूजेसाठी पात्र असेल आणि देवतांचा स्वामी होईल. गणेशाचे वाहन उंदीर अतिशय संथ गतीने चालत असल्याने, त्याच्या बुद्धिमत्तेमुळे आणि हुशारीमुळे त्याने वडील शिव आणि आई पार्वतीच्या तीन परिक्रमा पूर्ण केल्या आणि हात जोडून उभे राहिले. शिव प्रसन्न झाले आणि म्हणाले की जगात तुझ्यापेक्षा हुशार कोणी नाही. आई-वडिलांची प्रदक्षिणा करून तिन्ही लोकांची परिक्रमा करण्याचे पुण्य तुला मिळाले, जे पृथ्वीच्या प्रदक्षिणापेक्षा मोठे आहे. म्हणूनच जो व्यक्ती कोणतेही काम सुरू करण्यापूर्वी तुमची पूजा करतो, त्याला कोणत्याही अडथळ्याचा सामना करावा लागणार नाही. इतकंच, तेव्हापासून गणेशजी हेच प्रमुख उपासक बनले.